مزایا حافظه‌ SSD از نوع NVMe

یکی از مؤثرترین گونه ها ارتقای سخت‌افزار روی یک کامپیوتر، تهیه‌ی یک تجهیز ذخیره‌سازی جدید و سریع‌تر است. ارتقای پردازنده و رم از سال‌ها پیش به عنوان گزینه‌های اصلی درمان یک کامپیوتر مطرح بوده‌اند؛ اما با پیشرفت‌های تازه در زمینه‌ی حافظه‌های ذخیره‌سازی، این مورد را می‌توان جذاب‌ترین تغییر برای بالا بردن سرعت یک کامپیوتر دانست. احد از جدیدترین و سریع‌ترین ویژگی‌ها برای حافظه‌های ذخیره‌سازی، NVMe است.

پردازنده‌ی مرکزی رایانه و حافظه‌ی رم از ابتدای رواج کامپیوترهای شخصی با سرعت فوقانی در حال پیشرفت بوده و در بازه‌های زمانی کوتاهی، نسل‌های مختلفی از این قطعات شناسایی و در بازار عرضه شده‌اند. ولی در باره فضای ذخیره‌سازی رایانه که سال‌ها صرفاً با نام هارددیسک شناخته می‌شد، چنین پیشرفتی را تجربه نمی‌کرد و همین موضوع، مایه می‌شد در بسیاری از کاربردها، این بخش به عنوان گلوگاه عملیات کامپیوتری عمل کند.

احتمالاً در کار با بسیاری از برنامه‌ها، متوجه این موضوع شده‌اید که برنامه روان و بدون دشوار اجرا می‌شود و بیشترین مکث‌ها در آن، زمانی اتفاق می‌افتد که دربایستن به عملیات I/O یا خواستن از روی فضای ذخیره‌سازی و نگارش روی آن وجود دارد. اما با ورود درایو حالت جامد یا SSDها، بسیاری از مسائل در زمینه‌ی حافظه‌های داخلی تغییر کرد.

حافظه‌های SSD تفاوت‌های عمده‌ای با حافظه‌های HDD دارند که ذکر جزئی آن‌ها در این مطلب نمی‌گنجد؛ اما کوتاه‌ترین روشنگری در مورد آن‌ها این است که این حافظه‌ها بسیار سریع‌تر از هارددیسک‌ها هستند. نخستین SSDها از واسط SATA برای پیوستگی به کامپیوتر کاربرد می‌کردند. این واسط در اکثر سیستم‌ها، توانایی انتقال اطلاعات با بیشینه سرعت ۶ گیگابیت در ثانیه (که با احتساب سربارها، به نزدیک ۵۵۰ مگابایت در ثانیه می‌رسد) را دارد که در استاندارد ۳.۳ به حد سرعت ۱۶ گیگابیت در ثانیه هم رسیده‌است؛ ولی حتی این استاندارد جدید نیز بسیار کندتر از توانایی فناوری SSD است و نمی‌تواند از سرعت بالقوه‌ی آن بهره‌ی کامل را ببرد. بنابراین به وضوح بیچارگی به برپایی یک پروتکل و گذرگاه ارتباطی جدید برای پیوستگی SSDها هستی داشت.

NVMe یا حافظه‌ی پرسرعت غیرفرّار، پروتکل ارتباطی حافظه است که بدست گروه بزرگی از تولیدکنندگان قطعات رایانه از دسته اینتل، سامسونگ، دل و سیگِیت گسترش داده شده‌است. این واسط روی راه ارتباطی PCIe پیشه می‌کند (حرف e مخفف Express است) و برای حافظه‌های غیرفرّار یا دائمی برپایی شده‌است. در NVMe پیوستگی درایو با مادربورد زیاد مستقیم‌تر ایجاد می‌شود و در نتیجه سرعت ارسال و دریافت اطلاعات سریع‌تر از بستگی با مسیر SATA است.

نسل آماده و متداول استاندارد PCIe یعنی PCIe 3.0 در هر راه ارتباطی یا Lane می‌تواند تا کم و بیش به ۱ گیگابایت در ثانیه انتقالِ دیتا داشته باشد. در عمل مثلاً در محصول Samsung 970 EVO که از چهار خط ارتباطی کاربرد می‌کند، سرعتی بیش از ۳ گیگابایت در ثانیه را تجربه می‌کنیم.

این تفاوت زیاد بسیار در سرعت خواستن و نگارش اطلاعات روی دیسک در فرایندهایی مثل مفتوح شدن برنامه‌های سنگین، بارگیری و ذخیره‌ی پرونده‌ها و سرعت بالا آمدن و خاموش شدن سیستم‌عامل به نکویی خود را پرتو می‌دهد.  ضمن اینکه در فناوری NVMe علاوه بر خواندن و نوشتن، موعد جستجو یا Seek time نیز به شدت درمان مکشوف و در نتیجه یافتن پرونده‌ها نیز در آن بسیار سریع‌تر خواهد بود.

درایوهای NVMe در دو فرم‌فاکتور متفاوت عرضه می‌شوند. معمول‌ترین طراحی در آن‌ها، درایوهایی با رابط m.2 است که ۲۲ میلی‌متر پهنا داشته و می‌تواند ۳۰، ۴۲، ۶۰، ۸۰ و ۱۰۰ میلی‌متر درازا داشته باشد. با این اندازه‌ها با درایو کمابیش کوچکی مقابل هستیم که به سادگی می‌تواند در کامپیوترهای حقیر یا لپ‌تاپ‌ها نیز استفاده شود. البته باید پروا داشت که بعضی از SATA SSDها هم از همین فرم فاکتور کاربرد می‌کنند و نباید آن‌ها را با درایوهای NVMe اشتباه بگیریم. یک مثال برای M.2 NVMe همان Samsung 970 EVO است که قبلا در باره سرعت آن نوشتیم.